CHUYỂN ĐỔI SỐ: ĐA DẠNG HOÁ SỰ LỰA CHỌN CỦA KHÁCH HÀNG

1. Lịch sử phát triển của sách song hành với sự phát triển của nhân loại. Từ hình thức giản đơn ban đầu như đất nung, giấy cuộn, thẻ tre, thẻ trúc, da động vật, giấy...mang tính đơn chiếc, sách đã được tạo ra hàng loạt nhờ phát minh bản in khắc gỗ. Dấu ấn đặc biệt đối với sự phát triển của sách là sự ra đời máy in kim loại của Johann Gutenberg vào thế kỷ 15 ở Đức – nơi sử dụng hệ thống kí tự Latin. Từ đây, sách được nhân bản rộng rãi và trở thành một ngành thương mại mang giá trị văn hoá sâu sắc. Năm 1632, hội chợ sách Leipzig (Đức) được tổ chức với quy mô lớn, phục vụ đông đảo công chúng và từ đó cho đến nay - trải qua gần 5 thế kỷ - xuất bản định vị là một ngành công nghiệp quan trọng trên thế giới. Những nỗ lực của ngành xuất bản đã và đang mang đến cho độc giả nhiều sản phẩm không chỉ đặc sắc về mặt nội dung mà còn có giá trị thẩm mỹ cao. Các ngành sản xuất và dịch vụ hỗ trợ cho hoạt động xuất bản cũng góp phần giúp cho sản phẩm sách in ngày càng trở nên hoàn chỉnh khi đến tay độc giả.

  Cuốn sách Gutenberg in đầu tiên bằng máy in kim loại là Kinh Thánh

Nguồn: www.oldest.org/culture/books-ever-existed/

2. Sự đổi mới và sáng tạo không ngừng diễn ra trong hoạt động xuất bản. Chuyển đổi số đã và đang làm thay đổi diện mạo của hoạt động xuất bản và tác động mạnh mẽ đến cách thức phân phối và sử dụng sách. Trên thị trường sách hiện nay, bên cách sách in truyền thống, còn có sách điện tử (ebook), sách nói (audiobook), sách thực tế ảo (AR)...Các loại sách này được tạo ra bởi công nghệ kỹ thuật số, gọi chung là digitalbook, và thể hiện dưới dạng âm thanh, hình ảnh; được đọc, nghe, nhìn bằng phương tiện điện tử. Khác với sách in là loại sách có cấu tạo vật lý bởi những vật liệu như giấy, da, vải... sử dụng độc lập với hình thức là đọc hoặc nhìn; digitalbook cần có thiết bị hỗ trợ như máy tính, điện thoại thông minh, ipad, máy đọc sách...Sự phát triển của kỹ thuật, công nghệ trong những năm qua đã thúc đẩy thị trường phương tiện điện tử mở rộng từ các nước phát triển đến các nước đang phát triển, từ khu vực thành thị đến khu vực nông thôn. Khi tỷ lệ người sử dụng các phương tiện này gia tăng nhanh chóng, đã tạo nền tảng và động lực cho digitalbook có cơ hội tiếp cận độc giả mạnh mẽ hơn. Chẳng hạn với audiobook, trên thế giới, audiobook xuất hiện từ đầu thế kỷ thứ 20 và chủ yếu phục vụ cho người khiếm thị. Đến năm 1986, hiệp hội các nhà xuất bản âm thanh APA thành lập, khai thác audiobook ở góc độ kinh doanh. Nhưng thị phần audiobook nhìn chung còn khá khiêm tốn. Ở Việt Nam, năm 1998, thư viện sách nói dành cho người khiếm thị ra đời. Đến năm 2010, Công ty sách Phương Nam bắt đầu triển khai dự án audiobook hướng tới mục tiêu thương mại. Thời điểm đó, sách nói ít nhận được sự quan tâm của độc giả. Tuy nhiên, hiện nay, thị trường sách nói đã thay đổi đáng kể trên thế giới cũng như trong nước. Các nhà sản xuất đã tận dụng sự phát triển của công nghệ để tạo ra những sản phẩm hấp dẫn, sử dụng đơn giản, giá thành hợp lý, truyền thông một cách sáng tạo và kiên trì đến độc giả. Độc giả cũng ngày càng quan tâm hơn đến sách nói bởi tính kinh tế, sự thuận tiện, và nhất là khi họ luôn có trong tay chiếc điện thoại thông minh kết nối mọi lúc mọi nơi.
3. Ngày nay, để thực hiện hoạt động đọc sách, độc giả có nhiều lựa chọn tuỳ thuộc vào sở thích cũng như điều kiện thời gian, công việc, khả năng tài chính. Đóng góp vào sự đa dạng này chính là quá trình chuyển đổi số với những sản phẩm digitalbook ngày càng hiện đại, hấp dẫn. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh khiến việc mua bán sách in gặp nhiều khó khăn, các ấn phẩm số đã kịp thời xuất hiện đáp ứng nhu cầu của độc giả. Trong khi chưa thể có được sách giáo khoa trên giấy cho học sinh sử dụng, những bộ sách giáo khoa điện tử là sự lựa chọn tốt nhất hiện nay.

Nhà xuất bản giáo dục đã số hoá sách giáo khoa và sách bài tập đi kèm.

Hình ảnh sách giáo khoa điện tử Tiếng Việt lớp 1, tập một

Nguồn: https://hanhtrangso.nxbgd.vn/sach-dien-tu/tieng-viet-1-tap-mot-409

Không lâu nữa, trên thị trường sẽ xuất hiện nhiều khách hàng quen thuộc, ưa chuộng sử dụng digitalbook và thị trường sách sẽ là nơi hội tụ của những độc giả yêu thích sách in, sách điện tử, sách nói, sách thực tế ảo... hoặc có thể lựa chọn bất kỳ hình thức nào ở trên.

Ths. Trần Thị Quyên